Dehydration (ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း)

ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှ ရေဓါတ်များ ဆုံးရှုံးမှု များသည့်အခါ တနည်းအားဖြင့် သောက်သုံးသော ရေပမာဏထက် ဆုံးရှုံးသည့် ပမာဏက ပိုများသည့် အခါမျိုးမှာ ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်တတ်ပါသည်။ ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ခန္ဓာကိုယ်၏ ပုံမှန် လုပ်ငန်းဆောင်တာများ မလုပ်ဆောင်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေတတ်သဖြင့် ရေဓါတ်အမြန် ပြန်လည် ဖြည့်တင်းပေးရန် လိုအပ်သည်။

လက္ခဏာများ

ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း အသင့်အတင့် ဖြစ်လျှင် တွေ့ရှိနိုင်သော လက္ခဏာများမှာ-

- ပါးစပ်၊ အာခေါင်ခြောက်ခြင်း

- ပင်ပန်းခြင်း၊ အိပ်ချင်မူးတူးဖြစ်ခြင်း (ကလေးများတွင် ပုံမှန်ထက် ငြိမ်သက်နေတတ်ခြင်း)

- ရေဆာလောင်ခြင်း

- ဆီးသွားနည်းခြင်း (ကလေးများတွင် ၃ နာရီခန့်ကြာသည့်တိုင် ဆီးမသွားခြင်း)

- ကလေးငိုလျှင် (မျက်ရည်မထွက်ခြင်း)

- အရေပြားများ ခြောက်သွေ့နေခြင်း

- ခေါင်းကိုက်ခြင်း

- ဝမ်းချုပ်ခြင်း

- မူးဝေခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း များလျှင် တွေ့ရှိနိုင်သော လက္ခဏာများမှာ

- ရေ အလွန်အမင်း ဆာခြင်း

- အာခေါင်၊ အရေပြားများ ခြောက်ခြင်း

- ဆီးလုံးဝမထွက် (သို့) မထွက်သလောက်နီးပါး နည်းခြင်း

- မျက်လုံးဘေးများ ချိုင့်ဝင်ခြင်း

- အရေပြား၏ ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်မှု (Elasticity) မရှိတော့ခြင်း

- သွေးပေါင်ကျခြင်း

- နှလုံးခုန်နှုန်း၊ အသက်ရှူနှုန်းများ မြန်ဆန်လာခြင်း

- ဖျားခြင်း

- တွေဝေမိန်းမောခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်း စသည်တို့အထိ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

ဖြစ်ပွားရသော အကြောင်းရင်းများ

- ဝမ်းလျှော ဝမ်းပျက်ခြင်း

- အန်ခြင်း

- အပူကြီးခြင်း (ဖျားခြင်း)- ဖျားသည့်အချိန်တွင် ရေဓါတ်ဆုံးရှုံးမှု ပိုများသည်။ အပူကြီးလေ ဆုံးရှုံးမှု ပိုများလေဖြစ်သည်။

- ချွေးထွက်များခြင်း

- ဆီးသွား များခြင်း

နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ

ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများမှာ

- Heat injury - ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း ဖြစ်လျှင် လူ၏ ကိုယ်ခန္ဓာတွင် အပူကြောင့် ဖြစ်သော ဒဏ်ကို ခံစားရနိုင်ပြီး ၎င်းကို Heat Injury ဟုခေါ်သည်။ ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း များလျှင် Heat Injury မှ Heat Stroke ခေါ် အပူဒဏ်ကြောင့် လေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး အသက်ဆုံးရှုံးသည်အထိ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

- ဦးနှောက် ရောင်ရမ်းခြင်း (cerebral edema) - ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ဆဲလ်များအတွင်း ရေပြန်ဆွဲရာမှ ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းခြင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

- တက်ခြင်း (Seizure) - ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း နှင့်အတူ ဓါတ်ဆားဓါတ်များ ကမောက်ကမ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တက်ခြင်းလည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

- သွေးပေါင်ကျခြင်း (hypovolemic shock) - အရေးကြီးသော နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာဖြစ်သည်။ အသက်အန္တရာယ်ရှိသဖြင့် ကုသမှု အမြန်ပေးရန် လိုအပ်သော အခြေအနေလည်း ဖြစ်သည်။

- ကျောက်ကပ် အလုပ်မလုပ်တော့ခြင်း (Kidney failure)

- Coma မေ့မျောခြင်း

- အသက်ဆုံးရှုံးခြင်း 

ဆရာဝန်နှင့် သွားရောက်ပြသသင့်သော အချက်များ

ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း အသင့်အတင့် ဖြစ်လျှင် မိမိဘာသာ ရေဓါတ်ပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးခြင်း ဖြင့် သက်သာစေနိုင်သော်လည်း ရေဓါတ်ခန်းခြောက်လွန်းခြင်း၏ လက္ခဏာများ ဖြစ်သော ဆီးမထွက်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ မိန်းမောခြင်းများ ရှိခဲ့လျှင်မူ ဆေးရုံဆေးခန်းသို့ အမြန်သွားရောက်ရမည် ဖြစ်သည်။

စစ်ဆေးမှုများ

- ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၏ လက္ခဏာများ ရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း

- ဆီးစစ်ဆေးခြင်း

- သွေးတွင်း ဓါတ်ဆားဓါတ်များ စစ်ဆေးခြင်း

ကုသခြင်း

ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း အတွက် အဓိက ကုထုံးမှာ ဆုံးရှုံးသွားသော ရေပမာဏကို ပြန်လည် ဖြည့်တင်းပေးခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ 

- ဓါတ်ဆားရေ တိုက်ကျွေးခြင်း

- ရေများများ တိုက်ခြင်း

- သွေးကြောတွင်း ဆေးသွင်းကုသခြင်း စသည်ဖြင့်

လူနာ၏ အသက်၊ ရေဓါတ်ခန်းခြောက်ခြင်း အနည်း အများပေါ် မူတည်၍ ကုသမှု ကွဲပြားသည်။

ကာကွယ်ခြင်း

- လေ့ကျင့်ခန်း ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပြုလုပ်ပြီးတိုင်း ရေများများ ပြန်သောက်ပေးရန် လိုအပ်သည်။

- ရာသီဥတု ပူလျှင်၊ ဖျားနာလျှင်၊ ဝမ်းလျှောဝမ်းပျက်လျှင်၊ အန်လျှင် ရေဓါတ်ကို အလုံအလောက် ပြန်လည် ဖြည့်တင်းပေးရန် လိုအပ်သည်။

Ref: Mayoclinic

သင်သိလိုသမျှ ကျန်းမာရေးမေးခွန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ Healthcare.com.mm ၏ hotline နံပါတ် 7887 သို့ MPT မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းဖြင့် ၂၄ နာရီ အချိန်မရွေး  ခေါ်ဆိုပြီး ဆရာဝန်များနှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးတိုင်ပင်နိုင်ပါပြီရှင်။