ကျန်းမာရေးအတွက် စားသုံးဆီ

 အစာအာဟာရများတွင် အဆီဓာတ်ဟူ၍ ပါဝင်သကဲ့သို့ အစာများချက်ပြုတ်ရာတွင်လည်း စားသုံးဆီသည်မပါမဖြစ်သော အစာတစ်ခုဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်စားသုံးနေကျ အစာအာဟာရများမှ ရရှိသော ကယ်လိုရီစွမ်းအင်များမှာ အဆီမှ ၂၅-၃၅ ရာခိုင်နှုန်း၊
ကာဘိုဟိုက်ဒြိတ်မှ ၅၀-၇၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပရိုတင်းဓာတ်မှ ၁၀-၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိပါသည်။
သွေးထဲရှိ ကိုလက်စတရော ၅၀ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် လူတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင် တည်ဆောက်နိုင်ပြီး ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကသာလျှင် အစားအစာမှရရှိပါသည်။

 "အဆီများကိုလျှော့စားပါ။ အဆီဓာတ်နည်းသော အစာများကိုသာ စားသင့်သည်" စသည့်လမ်းညွှန်မှုများ နှင့်အတူ စာသုံးမည့်အဆီ အမျိုးအစားမှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်တတ်ရန်မှာ ပိုမိုအရေးကြီးပေသည်။စားသုံးဆီများတွင် Unsaturated fatty acid (မပြည့်ဝဆီ ခေါ် ကောင်းသော အဆီ) နှင့် Saturated fatty acid (ပြည့်ဝဆီ ခေါ် မကောင်းသော အဆီ) ဟူ၍ရှိသည်။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များမှ ရရှိသော မြေပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ မုန်ညင်းဆီ၊ သစ်ဆိမ့်ဆီ၊ နေကြာဆီတို့သည် ကိုလက်စထရော မပါဝင်သော ကောင်းသော အဆီများဖြစ်ကြသည်။

ကိုလက်စထရော ပါဝင်သော မကောင်းသောအဆီများကို တိရစ္ဆာန်အဆီများဖြစ်သော အမဲဆီ၊ ဝက်ဆီ၊ ထောပတ်၊ မလိုင်မထုတ်ရသေးသော နွားနို့၊ ဒိန်ခဲ၊ ရေခဲမုန့်၊
ကြက်ငှက်တို့၏ အရေခွံများနှင့် ကြက်ဥအနှစ်များတွင် တွေ့ရှိရသည့်အပြင် အုန်းနို့၊ အုန်းဆီနှင့် စားအုန်းဆီတို့တွင်လည်း များစွာပါဝင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

 မကောင်းသောအဆီ ပြည့်ဝဆီများ စားသုံးမှုကြောင့် နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါ နှင့် အဝလွန်ရောဂါတို့ ဖြစ်ပွားစေသည်။ ကောင်းသောအဆီများ စားသုံးခြင်းသည် လူတို့လိုအပ်သော စွမ်းအင်ကို ထုတ်ပေးခြင်း၊ စိတ်အတက်အကျ
ဖိစီးမှုကို ခံနိုင်ခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်နိုင်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်နှင့် စွမ်းရည်တိုးတက်ခြင်း၊ မျက်စိအမြင်အားကောင်းခြင်း၊ အရေပြား၊ဆံပင်၊ လက်သည်း၊ ခြေသည်းတို့ကို စိုပြေချောမွေ့စေခြင်း၊ ကင်ဆာနှင့် ဆီးချိုရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု နည်းစေခြင်း၊ နှလုံးသွေးကြောရောဂါဖြစ်ပွားမှု ကျဆင်းစေခြင်း၊ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းများ ရောင်ရမ်းမှုကို ကျစေခြင်း၊ အနာကျက်စေခြင်း၊ အရိုးပါးခြင်းကို ကာကွယ်ခြင်း၊ အိပ်ပျော်ခြင်း၊
အသည်းနှင့်ကျောက်ကပ် လုပ်ငန်းဆောင်တာများ ပိုမိုကောင်းမွန်စေခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေပါသည်။


ကိုလက်စထရော (Cholesterol)
အဆီအခဲများစားသုံးမှု သည် လိုအပ်သည်ထက်ပိုနေပါက ကိုလက်စထရော အနှစ်များသည် သွေးကြောများ၏ အတွင်းနံရံများတွင် တွယ်ကပ်ထားပြီး ချေဖျက်ရန်ခက်ခဲသော အခဲ(Plaque) များ ဖြစ်ပေါ်စေသဖြင့် သွေးကြောလေးများကို
ကျဉ်းမြောင်းစေပြီး သွေးသွားလာမှုကို နှေးစေ၊ ပိတ်စေကာ
သွေးကြောမာခြင်း(Artherosclerosis) ဖြစ်စေသည်။

ထိုဖြစ်စဉ်သည် နှလုံးကြွက်သားများအား အာဟာရပေးသောသွေးကြော (Coronary arteries) များတွင် အထူးသဖြင့် ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး သွေးကြောငယ်များမှ နှလုံးအတွက် သယ်ဆောင်လာသော အောက်ဆီဂျင်နှင့် အာဟာရများ တဖြည်းဖြည်း လျော့ကျ ပြတ်တောက်လာသောအခါ နှလုံးကြွက်သားများ နာကျင်မှုကို ဖြစ်စေပြီး နှလုံးအောင့်ခြင်း (Angina)ကို ခံစားရပါသည်။ ထို့ပြင် အဆီခဲ (Plaque) များ သွေးကြောနံရံမှ ပြုတ်ထွက်ပြီး
အခြားသွေးကြောများတွင် သွားရောက်ပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် လေဖြတ်ခြင်း၊ နှလုံးနာကျင်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်ရပ်၍ ရုတ်တရက် သေဆုံးခြင်းများ ဖြစ်ပွားတတ်ပါသည်။


သိပ်သည်းဆနည်းသော လိုင်ပိုပရိုတိန်း (Low Density Lipoprotein, LDL)
 LDL များသွေးထဲတွင်များနေပါက နှလုံးသွေးကြောများတွင် စုပုံ၍ သွေးကြောမာခြင်း၊
သွေးကြောပိတ်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သောကြောင့် မကောင်းသော အဆီ(Bad Cholesterol) ဟုခေါ်ဆိုကြသည်။

သိပ်သည်းဆများသော လိုင်ပိုပရိုတိန်း (High Density Cholesterol)
 HDL သည် သွေးထဲမှ ကိုလက်စထရောများကို လျော့နည်းစေသဖြင့် ကောင်းသော အဆီ (Good Cholesterol) ဟုဆိုကြသည်။ သို့ဖြစ်၍ LDL များပြီး HDL နည်းလျှင် သွေးကြောမာ၊ သွေးကြောပိတ်နှင့် နှလုံးရောဂါ (Heart attack) များ ပိုမို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပါသည်။

ပြောင်းလဲဆီ (Trans Fat)
 ပြောင်းလဲဆီသည် အဆီများတွင် အဆိုးဆုံး၊ အန္တရာယ်အများဆုံးနှင့် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်မှုအရှိဆုံး အဆီဖြစ်သည်။ ထိုအဆီသည် ဟင်းရွက်ဆီနှင့် အခြားဆီများအား
အခဲဖြစ်စေခြင်း၊ ထပ်တလဲလဲ အပူပေးခြင်းကြောင့် ဓာတ်ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်လာပြီး Trans Fat ဟုခေါ်သော အဆီ (ပြောင်းလဲဆီ) အဖြစ်ပေါ်ထွက်လာသည်။


 Trans fat မှာ ခဲအောင် ပြုလုပ်ထားသော အဆီများ၊ အစာများကို မကြာခဏ အပူပေး၍ ကြော်လှော်ပြီးသား အဆီများ၊ အပူပြင်းစွာပေးထားသော အဆီများထဲတွင် နှစ်၍ကြော်ခြင်း (ဥပမာ- အာလူးချောင်းကြော်၊ ကြက်ကြော်) တို့တွင် အများဆုံး ပါဝင်ကြောင်း
တွေ့ရှိရသည်။  
 

Trans fat များသည် LDL နှင့် Triglyceride ကို များစေပြီး HDL ကို ကျဆင်းစေခြင်းဖြင့် ရောဂါများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သောကြောင့် စားသုံးရန်မသင့်ပေ။


ငါးအဆီနှင့် ကျန်းမာရေး
 ငါးအဆီတွင် Alpha-linolenic acid (Omega-3) ပါဝင်ပြီး နှလုံးရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု အန္တရာယ်ကို လျော့နည်းစေကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ငါးအဆီသည် သွေးတွင်းရှိဆဲလ်များ၊
သွေးကြောများအတွင်း တွယ်ကပ်မှုမရှိစေရန်နှင့် သွေးခဲများမဖြစ်ပေါ်စေရန် ဟန့်တားပေးသဖြင့် နှလုံးရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်ကြောင်းတွေ့ရှိရပါသည်။
 
 သို့ဖြစ်၍ ငါးများ (သို့မဟုတ်) ပင်လယ်စာများကို တစ်ပတ်လျှင် အနည်းဆုံး နှစ်ကြိမ်စားသုံးသင့်ပေသည်။ အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် အဆီများအားလုံးကို
ရှောင်ရန်မလိုဘဲ ကောင်းသော အဆီဖြစ်သည့် မပြည့်ဝဆီ များကို တနေ့ လိုအပ်သော ပမာဏထက် မကျော်လွန်စေဘဲ စားသုံးနိုင်ပါသည်။

 အသက်အရွယ်မရွေး အထူးသဖြင့် ကလေးများပါ အပါအဝင် အသင့်ပြင်ဆင်ရောင်းချသော အစားအစာများဖြစ်သည့် ဝက်အူချောင်း၊ ကြက်အူချောင်း၊ အသားညှပ်ပေါင်မုန့်၊ အစာသွပ်ပေါင်မုန့်၊ အာလူးကြော်၊ ကြက်ကြော်စသော အစားအစာများကို ရှောင်ကြဉ်သင့်ကြောင်း စေတနာထား၍ တိုက်တွန်းအကြံပြုလိုက်ရပါတယ်။


Credit: ပါမောက္ခ ဒေါက်တာပိုင်စိုး (ကျန်းမာရေး ပညာပေး ဆောင်းပါးပေါင်းချုပ်)
By Dr. Pearl (7887 Healthcare Call Center)