အသည်းကင်ဆာ (Hepatocellular carcinoma)

အကျဉ်းရှင်းလင်းချက်

အသည်းကင်ဆာ အမျိုးမျိုးရှိပါသည်။

- Hepatocellular carcinoma (အသည်းဆဲလ်လေးများတွင်ဖြစ်သောကင်ဆာ)

- Intrahepatic cholangiocarcinoma (အသည်းနှင့်သည်းခြေပြွန်လမ်းကြောင်းတွင်ဖြစ်သောကင်ဆာ)

- Heaptoblastoma (ကလေးငယ်တွင် အဖြစ်များသော အသည်းကင်ဆာ) 

 အသည်းဆဲလ်လေးများတွင်ဖြစ်သောအသည်းကင်ဆာသည်  အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်သည်။သို့သော် အသည်းတွင်ကင်ဆာဖြစ်တိုင်းအသည်းကင်ဆာဟုမသတ်မှတ်နိုင်ပါ။အဆုတ်ကင်ဆာ၊ရင်သားကင်ဆာနှင့်အူမကြီးကင်ဆာတို့မှတစ်ဆင့်အသည်းသို့ပျံ့နှံ့၍လည်းအသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ပါသည်။

လက္ခဏာများ

အသည်းကင်ဆာ၏အစပိုင်းသည် လက္ခဏာမပြသောကြောင့် လူတော်တော်များများ

သတိမထားမိတတ်ကြပါ။

- ကိုယ်အလေးချိန်လျော့ကျခြင်း

- အစားအသောက်ပျက်ခြင်း

- ဝမ်းဗိုက်အပေါ်ဘက်ခြမ်း အောင့်ခြင်းနာခြင်း

- ပျို့တက်၍အန်ခြင်း

- မောပန်းနွမ်းလျလွယ်ခြင်း

- ရေဖျင်းဆွဲခြင်း

- မျက်လုံးနှင့်အသားများဝါလာခြင်း

- ဝမ်းအရောင်ဖြူဖျော့ခြင်းတို့ ဖြစ်လာတတ်ပါသည်။

ဆရာဝန်နှင့်သွားရောက်ပြသသင့်သောအချက်များ

အထက်ဖော်ပြပါလက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်ပါက ဆရာဝန်နှင့်အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပြသသင့်ပါသည်။

ဖြစ်ပွားရသောအကြောင်းရင်းများ

- အသည်းဆဲလ်များ ဗီဇပြောင်းလဲခြင်း (mutations)

- ဘီပိုး၊စီပိုး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးများမှ ကင်ဆာဖြစ်ခြင်း

ဖြစ်နိုင်ချေများသူများ

- အသည်းရောင်အသားဝါဘီပိုး စီပိုး ရှိသောသူများ

- အသည်းခြောက်သောသူများ

- အသည်းရောဂါမျိုးရိုးရှိသူများ

- ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ

- အသည်းအဆီဖုံးသူများ

- အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေသောမှိုနှင့်အထိအတွေ့များသူများ(အာရှနှင့်အာဖရိကတွင် အဖြစ်များသည်။)

- အရက်အလွန်အကျွံသောက်သုံးသူများ

စစ်ဆေးမှုများ

- သွေးစစ်ခြင်း

- တီဗွီဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း

- ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း

- အသည်းမှအသားစယူ၍ရှာဖွေခြင်း

စစ်ဆေးမှုမှ အသည်းကင်ဆာဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရှိရပါက အသည်းကင်ဆာအဆင့် သိရှိစေရန် ထပ်မံ၍စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရပါမည်။ထပ်မံစစ်ဆေးမှုများအနေနဲ့

- CT ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း၊သံလိုက်ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း (MRI)၊အရိုးသို့ပျံ့နှံ့ခြင်းရှိမရှိ ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း

ကုသခြင်း

- ခွဲစိတ်ကုသခြင်း

- အသည်းအစားထိုးကုသခြင်း

- ကင်ဆာဆဲလ်များကို အပူပေး၍ဖျက်ဆီးခြင်းနည်းလမ်းများ

- ကင်ဆာဆဲလ်များကို အေးခဲစေခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးသောနည်းလမ်းများ

- ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်း

- ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်အပူပေးကုသခြင်း

ရောဂါသက်သာစေမည့်နည်းလမ်းများ

- မိသားစု၊ဆွေမျိုးသားချင်းများမှအားပေးစကားပြောပေးခြင်း

- အနာသက်သာစေရန် အသက်ကိုဝဝရှူပါ။

- စိတ်ပြေလက်ပျောက် သီချင်းများနားထောင်ပေးပါ။

ကာကွယ်ခြင်း

- အရက်ရှောင်ခြင်း

- ပုံမှန်ကိုယ်အလေးချိန်ရအောင်အစားအစာဖြင့်ထိန်းခြင်း၊လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း

- ဓာတုပစ္စည်းများပါဝင်သောအစားအသောက်များကိုရှောင်ရှားခြင်း

- အသည်းရောင်အသားဝါ ဘီပိုးကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း

- အပျော်အပါးလိုက်စားမှုကိုရှောင်ကြဉ်ခြင်း

- မူးယစ်ဆေးဝါး အကြောထဲထိုးသွင်းခြင်းကိုရှောင်ပါ။

- တက်တူးထိုးခြင်းဖြစ်နိုင်ပါက ရှောင်ရှားပါ။ထိုးသည့်အပ်သန့်မသန့်စစ်ဆေးပါ။

အခြားသိသင့်သောအချက်များ

အသည်းကိုခြောက်လတစ်ခါပုံမှန်စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ပေးခြင်းဖြင့် ရောဂါရှိမရှိသိရှိနိုင်ပြီးအချိန်မှီ ကုသမှုခံယူရန် အရေးကြီးပါသည်။

Ref : Mayo clinics 

Writer : Dr.Toe